Schoftlift
Tegen mijn leerlingen zeg ik geregeld: „Je kunt heel veel theorie lezen, maar het paard is 1 grote uitzondering.” Wat ik daarmee bedoel is dat goed paardrijden vraagt om een creatieve aanpak. Ik kan hier heel veel vertellen over hoe je een goede schoftlift kunt maken, maar soms zijn het combinaties van oefeningen die maken dat het tot stand komt, waar het op een ander moment heel eenvoudig lukt. Mijn ervaring is dat hoe meer je weet en begrijpt van het gedrag van een paard, hoe hij in elkaar zit, hoe alles functioneert, hoe beter je hem kunt rijden en hoe makkelijker je oplossingen vindt voor problemen die je tegen komt. Ik wil je hier graag bij helpen! Ja, ik wil graag hulp bij de training van mijn paard… Ik ben benieuwd en boek een vrijblijvende proefles!
Nog even verder lezen? Hieronder alvast een tipje van de sluier!
Van cruciaal belang bij het rijden is de schoftlift. De schoftlift maakt het mogelijk de ruiter goed te dragen. Hiervoor heb je een actief achterbeen nodig en een paard dat verbinding zoekt met je hand. Ben je in staat om met een gevende hand te rijden en hier een gesprek met je paard te onderhouden, dan is de kans groot dat de schoftlift tot stand komt.
Theorie
Dan hier toch eerst een stukje theorie om straks lekker creatief mee aan de gang te kunnen.
Bovenlijn
Door de bovenlijn van het paard loopt een ligament (sterke band). Dit ligament begint bij de schedel en loopt tot aan de schoft. Hier zit het ligament een keer aangehecht en loopt dan verder tot de laatste lendenwervel. Het eerste deel van het ligament heet ligamentum nuchae, ook wel nekligament genoemd. Het tweede deel heet ligamentum supraspinale. Doordat het ligament een keer zit aangehecht aan de schoft kan je een paard in 2 stukken rijden: mooi aan de voorkant en slecht aan de achterkant, of slecht aan de voorkant en mooi aan de achterkant. Het streven is om het geheel goed te laten werken.
Sleutelbeen
Een paard heeft geen sleutelbeen. Zijn borstkas hangt met pezen, spieren en ligamenten tussen de schouderbladen in. Hierdoor kan de borstkas naar beneden en naar boven bewegen t.o.v. zijn schouderbladen. Maakt een paard een schoftlift, dan komt de borstkas wat omhoog tussen de schouderbladen.
Bewegingsrichtingen
Er zijn 3 bewegingsrichtingen in een paard. Lengtebuiging: dit is het opbollen van de rug in combinatie met nageeflijkheid en een actief achterbeen Laterale buiging: dit is de buiging naar links en naar rechts van zijn maantop tot aan zijn staart Rotatie: het draaien om zijn as. Het kantelen van het hoofd is een voorbeeld van ongewenste rotatie. Ben je op zoek naar schoudervrijheid in bv. schouder binnenwaarts, dan is daar enige rotatie voor nodig.
Balans
Zoals een kat zijn staart nodig heeft voor balans om op een dun randje te kunnen lopen en een mens zijn armen om te kunnen koorddansen, zo heeft een paard zijn hoofd en hals nodig om in balans te blijven. Kun je in de 3 bewegingsrichtingen de balans vinden, dan zullen hoofd en hals vanzelf naar beneden komen: het paard geeft na.
Voorbeen
Het voorbeen van het paard kan daar landen waar zijn neus is. Is er voldoende lengte in de hals en de neus op of net voor de loodlijn, dan zal het paard als hij zijn voorbeen naar voren brengt, het been ook ver naar voren neer zetten. Hoe korter de hals, het hoofd achter de loodlijn en hoe meer zijn kin dus naar de borst gaat hoe kleiner de pas naar voren wordt. Het kan dus zijn dat het paard zijn voorbeen ver naar voren beweegt door de lucht, maar zijn been vervolgens niet ver naar voren op de grond zet.
Train je oog
Als een paard in draf correct loopt is zijn beenzetting voor en achter gelijk. Je kunt dit op verschillende manieren zien. Verderop komen daar nog foto’s van. Het diagonale benenpaar wat los is van de grond, beweegt tegelijk naar voren. Het diagonale benenpaar wat op de grond staat, zal tegelijk de grond verlaten. Door filmpjes te bekijken op youtube en met de pauzeknop het filmpje steeds te laten stoppen kun je zien of een paard correct loopt in de draf. Zo kun je je oog trainen.
Het geeft mij veel inzicht en ik snap waar ik hulp bij nodig heb. Ik ben benieuwd en boek een vrijblijvende proefles!
Door dit filmpje krijg je een aardig idee van wat er gebeurd in het lichaam van een paard, FILMPJE
„Schoftlift tijdens voorwaarts neerwaarts” De voorwaarts-neerwaarts gestrekte bovenhalslijn heft via het nekligament de rug in de gewenste positie, zodat de lange rugspier ontspannen kan werken en vrij kan blijven bewegen. (Gerd Heuschmann, Dressuur onder vuur)
„Melissa Simms (Egon von Neindorff), paard mooi ontspannen in voorwaarts neerwaarts, met correcte beenzetting”
„Schoftlift tijdens de oprichting” (Gerd Heuschmann, Dressuur onder vuur)
„Volbloed Arabier Palmer, 22 jaar (overbouwd en weke rug), in correcte oprichting met schoftlift, 1ste en 2de halswervel het hoogste punt. Juiste beenzetting, de afstand tussen de voorbenen en tussen de achterbenen zijn gelijk.”
“KWPN merrie Vénice, in correct oprichting met schoftlift. 1ste en 2de halswervel zijn het hoogste punt. Juiste beenzetting, de afstand tussen de voorbenen en tussen de achterbenen zijn gelijk.”
Hoe herken je het als het niet klopt
Is de schoftlift er niet, dan voelt het paard hard in je hand, hij buigt moeilijk naar links of naar rechts, of naar beide kanten. Er is geen activiteit, of het paard wordt rennerig en hangt op je hand. Bij een verkorte hals en veel druk in de mond komt er zo veel spanning in het hoofd en het kaakgewricht dat het paard zich vast zet. Om nog enigszins met de krachten om te kunnen gaan ontstaat er een valse knik tussen de tweede en de derde halswervel. De rug wordt hol en de borstkas zakt tussen de schouderbladen. Is de oprichting zo hoog dat de maantop het hoogste punt is, dan kan het paard geen schoftlift maken. De borstkas zal zakken tussen de schouderbladen en de beenzetting wordt ongelijk. Loopt hij rond en diep, dan is de kans groot dat zijn croupe recht wordt als gevolg van de enorme buiging in de hals. De achterbenen worden achter het lichaam geplaatst. „Paard met valse knik, korte hals en holle rug. De achterbenen staan achter het lichaam, de borstkas zakt tussen de schouderbladen, dus geen schoftlift. (Gerd Heuschmann, Dressuur onder vuur)” „Als je kijkt naar de teugelvoering zie je grote druk op de bitten. Als gevolg daarvan gebeurt er het volgende: er staat veel spanning op het kaakgewricht en de nek, de borstkas zakt tussen de schouderbladen, geen schoftlift, de onderrug wordt hol, het diagonale achterbeen kan niet mee komen naar voren en het achterbeen wat nog op de grond staat komt eerder los dan het voorbeen wat op de grond staat. Het paard loopt dus op de voorhand. Als je de afstand vergelijkt van de voorbenen t.o.v. elkaar met de afstand van de achterbenen t.o.v. elkaar zie je dat daar een groot verschil in zit. Dit is bij een correcte draf gelijk. De rug wordt hard en is oncomfortabel om op te zitten.” „Rond en diep” „Als gevolg van het vragen van meer buiging dan anatomisch mogelijk is, met veel kracht op de bitten, zet het paard zijn kaak vast, zakt de borstkas tussen de schouderbladen, geen schoftlift, wordt de croupe recht en het achterbeen komt achter het lichaam. Als je de afstand vergelijkt van de voorbenen t.o.v. elkaar met de afstand van de achterbenen t.o.v. elkaar zie je dat daar een groot verschil in zit. Dit is bij een correcte draf gelijk. De rug wordt hard en is oncomfortabel om op te zitten.”
Te hoge oprichting, nek als hoogste punt „Door de te hoge oprichting zakt de borst tussen de schouderbladen, geen schoftlift, het voorbeen steekt naar voren, de onderrug wordt hol. Het been l.a. zal eerder worden opgetild dan r.v. Het paard loopt op de voorhand”
„Te hoge oprichting. De rug is hol, borstkas zakt tussen de voorbenen, geen schoftlift, r.a. wordt achter het lichaam opgetild en beweegt ongelijk met l.v.”
„Te hoge oprichting, holle rug, borstkas zakt tussen de schouderbladen, geen schoftlift, achterbenen achter het paard. r.a. is al los van de grond, terwijl l.v. nog op de grond staat, paard loopt op de voorhand.
Hier onder wat foto’s van leerlingen van mij, om je oog te trainen. De foto’s zijn van het begin van de les en na correctie tijdens de zelfde les.
„Het paard is niet actief en daardoor te laat in het achterbeen. Door de holle rug komt de ruiter in stoelzit. Na het rijden van veel overgangen kort op elkaar komt de activiteit terug, wordt de schoft gelift. De beenzetting is weer gelijk en de ruiter zit al veel beter.”
„Het paard verliest zijn balans in de bochten, de rug wordt hol, de ruiter komt in stoelzit. Na uitleg over het rijden van de bocht met behoudt van balans wordt het paard nageeflijk, komt de rug omhoog, wordt de schoft gelift en verbetert de zit van de ruiter.”
„Het paard loopt over het tempo met te veel druk op de teugel. De rug hol, r.a. te laat. Met een rustiger tempo met voldoende activiteit is het paard van achteruit in oprichting gekomen, de schoft is gelift.”
„Het paard loopt te traag, zonder activiteit, de hals is te kort. Het paard hangt op het bit. L.a. te traag. De ruiter uit balans. Met meer activiteit en een langere hals verbetert de beenzetting en wordt de schoft gelift. Als de hals nog een fractie hoger en langer is kan r.v. nog iets verder naar voren gezet worden. De ruiter al veel meer in balans.
Wil je met jouw paard ook werken aan een goede schoftlift zorg dan dat je daar goede begeleiding voor vindt. Het vraagt van de instructeur kennis van anatomie en biomechanica in combinatie met goede communicatieve vaardigheden om leerling en paard een goede schoftlift te laten ervaren. Lukt de schoftlift niet, dan kan het zijn dat daar een andere oorzaak voor is. Te denken valt aan fysieke problemen of bv. een zadel wat niet correct ligt.
Veel succes en plezier met de training van je paard!
Heb je behoefte aan de juiste begeleiding bij je training boek dan een proefles en ervaar zelf hoe mijn kennis jou en je paard kan helpen!
Zeer leerrijke uitleg. Maar hoe constant achterbenen efficiënt laten ondertreden? Ja ” benen geven” maar hoe kan je subtieler werken. En hoe ” voel ” je wanneer de achterbenen ondertreden ? Dankjewel
Ik zou je dat graag willen uitleggen tijdens een les. Met een paard er bij kun je dat het beste ervaren. Bij het ene paard helpen overgangen en/of tempowisselingen, bij het andere paard achterwaarts/draf en weer bij andere zijgangen. Het moment van belonen is van cruciaal belang, want als je dat juist kunt timen leert het paard het beste wat jij bedoelt. In een les kan ik je aangeven wanneer dat moment er is en wat specifiek voor jou paard en jou zelf de beste aanpak zal zijn.
Hallo, heel leerzaam om te lezen. Geeft u ook clinics ?? Zoals, voor hoeveel personen maximaal, en wat zijn de kosten hiervan? Omgeving Breda, Nr – Brabant.
Beste Lisette,zeker is een clinic mogelijk. Ik kan ongeveer 5,5 uur bij jullie les geven. Als we uit gaan van 45 min. les kunnen er 7 mensen mee doen en is er ook nog tijd voor mij om een boterham te eten en naar het toilet te gaan ;-). De kosten komen op 65 euro per persoon. Ik hoop dat het zo duidelijk is, vraag anders gerust! Groeten, Florien
Bij de meeste foto’s staat niet vermeld welke gang het paard rijdt. Dat heeft wel degelijk invloed op de houding en beenzetting van het paard. Het zijn ook allemaal momentopnamen … Ik fotografeer zelf paarden en het is zeer moeilijk om op “het juiste moment” een paard te fotograferen. De opmerking die je over Bent Branderup maakt, terwijl zijn oude blinde paard prachtig piaffeert getuigt van weinig respect voor andere echt grote leermeesters. Herken volgens mij zelfs een foto van groot leermeester Nuno Oliveira ! Hebben beiden toestemming verleent om deze foto’s te gebruiken ?
Hallo Anita,
Bedankt voor je reactie. Klopt, de gang staat er niet bij. Het zijn allen draf foto’s. Leuk dat je fotografeert! Het is inderdaad heel moeilijk om goede foto’s te maken. De “slechte” foto’s zijn gebruikt om de lezer inzicht te geven, niet om mensen af te kraken. De foto’s van Bent (hij was 6 jaar mijn leermeester) en Phillip Karl zijn foto’s die zij zelf op hun website en elders gebruiken en door hun als goede foto’s momenten worden ervaren. Dat maakt het juist zo interessant.
Heel interessant om te lezen Florien. Ik heb hier veel aan gehad en toch grappig dat zelfs zeer gevorderde ruiters de schoftlift niet altijd toepassen. Ik volg je ook op Facebook. Met mijn nog vrij groene paard: PRE oefen ik veel om de schoft te liften. Probleem is dat hij of vanonder je vandaan loopt, of te diep loopt: de voormalig eigenaresse reed hem op een stang, dus vandaar dat te te diep zakken. Ik begin vanuit de ontspanning; eerst lange teugel stap en later vraag ik hem voorzichtig met mijn kuit. Bij te veel vragen, schiet hij in de krul. In draf wil hij dan weer onder mij uit en dan zet ik hem stil. Zo oefenen we beetje bij beetje: stap gaat nu goed, draf redelijk en galop lukt nog niet. Misschien toch eens een clinic overwegen? Dan zal ik 7 mensen van stal: Diemen ziekte vragen.
Groetjes,
Annemiek
Hallo Annemiek,
Sorry voor mijn late reactie… Ik zie nu pas je bericht! Fijn te horen dat je veel aan mijn blog hebt gehad! Ja, het kan een hele puzzel zijn, de schoftlift… voor iedere ruiter! Zou zeker leuk en interessant zijn om te komen voor een clinic. Kunnen we eens kijken hoe we je PRE verder kunnen helpen. Ik begrijp alleen niet helemaal zo goed waar de clinic zal zijn…